Tip 1 Diyabet Nedir? Tip 1 Diyabet Belirtileri

Tip 1 diyabet, vücudun gıdalardaki glukozu (şekeri) enerjiye çevirme kabiliyetini etkileyen, ömür boyu süren bir hastalıktır. Tip 1 diyabeti olan bireyler, yaşamlarını sürdürmek için günlük insülin enjeksiyonlarına ihtiyaç duyarlar.

Tip 1 diyabetin ne olduğunu öğrendik şimdi sırada Tip 1 diyabetinin belirtilerinin neler olduğunu öğrenmek var. Öğrenmek için okumaya devam edelim!

Çoğu durumda, tip 1 diyabet yaşamın erken dönemlerinde gelişir ve genellikle çocukluk döneminde teşhis edilir.

Tip 1 diyabetin belirtileri arasında şunlar bulunur:

• Aşırı idrara çıkma - vücudunuz fazla glukozu dışarı atmaya çalıştığı için yaşanır.
• Aşırı susama - sık idrara çıkmaktan kaynaklanır.
• Kas krampları - sıvı kaybının kanınızdaki elektrolitlerde (sodyum, potasyum gibi) dengesizlik oluşturması sonucu meydana gelir.
• Hızlı kilo kaybı - glukoz hücre içine giremediğinde vücudun enerji sağlamak için yağı kullanmasından kaynaklanır.
• Yorgunluk ve bitkinlik - glukozdan gelen enerji, vücudunuzun hücrelerine ulaşamadığı için ortaya çıkar.
• Genital kaşıntı, mantar enfeksiyonları - idrardaki glukoz, mantar ve bakteriler için üreme ortamı sağladığı için oluşur.
• Bulanık görme - göz içi sıvısındaki yüksek glukoz düzeyleri buna neden olur. 
• Nefeste tatlı veya meyvemsi koku - vücudunuz glukoz içermeyen enerji kaynaklarını kullandığında açığa çıkan asitler nedeniyle oluşur.

Sizin veya bir tanıdığınızın bu belirtilerden herhangi birini yaşaması durumunda, lütfen derhal tıbbi destek alın.

Tip 1 diyabetin belirtilerinden de bahsettikten sonra aklınız tip 1 diyabetin neden olabileceği gelmiş olabilir. Sorunun cevabı için gelin birlikte okumaya devam edelim!

Tip 1 diyabet bağışıklık sisteminin, glukozun enerjiye dönüştürülmesine yardımcı olan insülin hormonu üreten pankreas hücrelerine saldırmasıyla başlar. Pankreasta insülin üreten hücreler yok edildikçe, zamanla vücut, kan şekeri düzeylerini kontrol edemez ve tip 1 diyabet belirtileri ortaya çıkmaya başlar.

Yukarıda tip 1 diyabetin neden olduğunu birlikte öğrendik. Bu bilgilerden sonra aklınıza tip 1 diyabet acaba genetik olabilir mi, sorusu gelmiş olabilir. O zaman gelin bu soru işaretini de birlikte ortadan kaldırmak için okumaya devam edelim!

Hem genetik hem de çevresel faktörlerin tip 1 diyabetin gelişiminde rol oynadığı düşünülmektedir. Eğer tip 1 diyabet açısından genetik yatkınlığınız (riskli doku grupları) varsa çevresel tetikleyici faktörlerin de (virüsler, toksinler, emosyonel stres) etkisiyle bağışıklık sisteminiz tetiklenir ve pankreasınızın insülin üreten hücrelerinde ilerleyici hasarlar oluşmaya başlar. Pankreasın insülin üreten β-hücre rezervi %80-90 oranında azaldığında ise klinik diyabet semptomlarını görmeye başlarsınız. Hasarın başladığı 1. evre ve 2. evrede genellikle semptomlar görülmez ama 3. evrede hiperglisemi (yüksek kan şekeri) ve diyabetin klinik semptomları belirginleşir. 

Yukarıda tip 1 diyabetin ne olduğundan ve belirtilerinden detaylıca bahsettik. Eğer bu belirtilerden birçoğunun sizde olduğunu fark ettiyseniz ne yapmanız gerekir, biliyor musunuz? Yapmanız gereken ilk ve en önemli adım hemen bir sağlık kuruluşuna başvurmak ve yardım almak olacaktır. Bu adımdan sonra doktorunuz da siz de tip 1 diyabetten şüphelenirse aşağıda anlatacağımız tip 1 diyabet tanısı için yapılan tetkikleri uygulayacaktır. Detayları öğrenmek için okumaya devam edin!

İnsüline bağımlı diyabet olarak da bilinen ve mutlak insülin eksikliği olan tip 1 diyabet toplam diyabet vakalarının %5-10 kadarını oluşturur. Diyabetli bireylerin %90’ında otoimmün bağışıklık sistemi aracılı), %10 kadarında ise non- otoimmün (idyopatik-altta yatan nedeni bilinmeyen) pankreasın insülin üreten β-hücre yıkımı mevcuttur.

Sizde tip 1 diyabet belirtileri görülmesi durumunda, doktorunuz teşhis için kan veya idrar testleri yapabilir. Bunun çeşitli yolları vardır. Başlangıç testi basit bir kan şekeri testi olabilir. Test sonuçlarınız normalin üzerindeyse ve belirtileriniz de varsa size tip 1 diyabet tanısı konulabilir. 

Yaygın olarak görülen belirtiler sizde yoksa ancak kan şekeriniz veya idrar kan şekeri düzeyiniz yüksekse HbA1c düzeylerinizi ölçmek için ek kan testleri yapılabilir. HbA1c düzeyi, kan şekerinizin önceki 3 ay içindeki seyrini yansıtır. Kan şekeri düzeylerinizin, ortalama olarak, ne kadar yüksek veya düşük olduğuna dair iyi bir fikir verir. Bu tablo, normal ve tip 1 veya tip 2 diyabete işaret eden kan şekeri düzeylerini karşılaştırmaktadır.

İnsülin, kan şekeri ve bunların vücudunuzdaki etkileri hakkında daha fazla bilgi edinin.

Yukarıda bahsettiğimiz tip 1 diyabetle ilgili detaylı bilgilerden sonra sıra geldi tip 1 diyabetin tedavisini öğrenmeye. Eğer aklınızda tip 1 diyabeti yenebilir miyim, diye bir soru belirdiyse cevabı öğrenmek için makalemizi okumaya devam edin!

Eğer tip 1 diyabetli bir bireyseniz, mutlak insülin eksikliğiniz olduğundan dolayı yaşam boyu dışarıdan insülin almanız gerekir. Günlük insülin gereksiniminiz, vücut ağırlığınıza göre hesaplanır ve hesaplama yapılırken fenotipiniz, fiziksel aktivite durumunuz, diyabet komplikasyonlarınız ve daha önce insülin kullanıp kullanmadığınız da göz önünde bulundurulur. 

İnsülin tedavisi dışında beslenme tedavisi ve egzersiz tedavisi de tip 1 diyabetin tedavisinde uygulanır. İnsülin, sağlıklı beslenme ve egzersiz tedavi planınızı doktorunuz ve diyetisyeninizle birlikte belirledikten sonra düzenli takip ile gerektiğinde düzenleyebilirsiniz. 

Peki, tip 1 diyabeti yenebilir miyim? Ya da tip 1 diyabetin tedavisi için kesin bir çözüm var mıdır, diye kafanıza takılan sorular olabilir. Bu soruların cevabına gelince, tip 1 diyabeti yukarıda bahsettiğimiz tedavi yöntemleri ile en iyi şekilde yönetebilirsiniz fakat kesin bir çözüm için henüz farklı bir tedavi yöntemi yada yöntemleri mevcut değildir.

Tip 1 diyabet hızlı bir şekilde ve önceden uyarı vermeden gelişebileceği için tanı almanın sarsıcı bir etkisi olabilir. 

Yapabileceğiniz en iyi şey durumun kontrolünü elinize almaktır! Tip 1 diyabet tanısı almanın günlük hayatınızı nasıl etkileyebileceği ile ilgili mümkün olduğunca çok şey öğrenin. Daha fazla bilgi ve tavsiye için doktorunuza danışın. Dünya genelinde diyabetliler için geliştirilmiş veya onlar tarafından hazırlanmış birçok kaynak da bulunmaktadır. Ne kadar çok şey bilirseniz, önünüzdeki zorluklarla başa çıkmaya o kadar hazırlıklı olursunuz.

Kan şekeri düzeylerinin iyi yönetilmesi ve genel olarak sağlıklı bir yaşam tarzı ile tip 1 diyabeti olan çoğu kişi uzun ve herkes gibi aktif bir yaşam sürdürebilir. Aşağıdaki video tip 1 diyabeti olan birinin deneyimleri hakkında fikir verebilir.

TR21DI00092