Hipoglisemi Nedir? Belirtileri, Sınıflandırması ve Tedavi Yolları Nelerdir?

Kan şekeri seviyesinin tehlikeli bir şekilde düşmesi sonucu gelişen hipoglisemi, baş dönmesinden bilinç kaybına kadar farklı belirtilerle kendini gösterebilir. Hipoglisemiye bağlı acil durumlar ve etkili tedavi yöntemleri hakkında öğrenmeniz gereken her şey burada.

Diyabetli olmayan bireylerde hipoglisemi tanısı için “Whipple triadı” (kan şekerinin <50 mg/dl bulunması, düşük kan şekerinin neden olduğu semptomlar ve bu semptomların, kan şekeri düşüklüğünün tedavisiyle geçmesi) tespit edilmesi yeterlidir.¹

Diyabetli bireylerin çoğu özellikle de kan şekeri kontrolü kötü olan, uzun süreli yüksek kan şekeri seviyelerine sahip diyabetli bireyler; kan şekeri 50 mg/dl’nin altına inmeden de hipoglisemi semptomlarını hissedip, tedaviye ihtiyaç duyabilirler. Bu nedenle Amerikan Endokrin Cemiyeti (The Endocrine Society) and Amerikan Diyabet Derneği (ADA) gibi kuruluşlar diyabetli bireyler için hipoglisemi sınırının <70 mg/dl olarak kabul edilmesini önermektedirler.¹

Hipoglisemi semptomları:¹

Titreme, soğuk terleme

__________

Anksiyete, çarpıntı

__________

Bulantı

__________

Acıkma

__________

Uyuşma

__________

Baş dönmesi, baş ağrısı

__________

Konsantre olmakta güçlük

__________

Konuşma zorluğu

__________

Halsizlik

___________

Konfüzyon (zihin bulanıklığı)

__________

Hipoglisemi sınıflandırması:¹

Hipoglisemi hafif, orta ve ağır (ciddi) derece olmak üzere üç grupta sınıflandırılır.

Hafif ve orta derecedeki hipoglisemiye, diyabetli birey kendisi müdahale ederek, tedavi edebilir.
Orta derecede hipoglisemi hafif hipoglisemiden farklı olarak, diyabetli bireyin fiziksel aktivitelerini belirgin şekilde olumsuz etkiler.
Ağır derece hipoglisemi ise diyabetli bireyin dışarıdan yardım almasını ve parenteral tedavi (ilaç vb.) edilmesini gerektiren ayrıca  komaya da neden olabilen ağır bir tablodur.

Hipoglisemi nedenleri:¹

Yanlışlıkla ya da bilinçli olarak yüksek doz insülin ya da ilaç kullanımı
Yemek ile egzersiz zamanlamasında uyuşmazlık
Vücudun insülin kullanımında artış olduğu durumlar (enjeksiyonun ardından egzersize bağlı emilim artışı, anti-insülin antikorları, kronik böbrek hastalığı)
Kilo kaybı, egzersiz artışı, postpartum dönem, mensturasyon gibi nedenlere bağlı insülin duyarlılığının artması
Geç yemek yeme veya her zamankinden az yeme
Anoreksiya nevroza, gastroparezi (mide tembelliği), laktasyon (emzirme dönemi)
Egzersiz sırasında yetersiz beslenme
Alkol ve ilaç kullanımı

Hipoglisemi tedavisi:¹

Hipoglisemi tedavisi iki şekilde yapılmaktadır:¹

1. Bilinci açık, yutma fonksiyonları yerinde olan diyabetli bireylerde hipoglisemi tedavisi

15-20 g glukoz (3-4 adet glukoz tablet/jel veya 4-5 adet kesme şeker veya 150-200 ml meyve suyu) ağız yoluyla içirilir. Çikolata, gofret tarzı yağ içerikli ürünler tercih edilmemelidir.
Hipoglisemik atak sonrası, diyabetli birey, beslenme planına göre 1-2 saat içinde yemek yemeyecekse ek olarak 15-20 g kompleks karbonhidrat verilmelidir.
Hafif hipoglisemi geçiren diyabetli bireye öncelikle ağız yoluyla 15 g karbonhidrat verilmeli, 15 dakika sonra kan şekeri ölçülerek kontrol edilmelidir. Eğer ölçüm sonucunda kan şekeri 80<mg/dl ise 15 g daha karbonhidrat verilmelidir.
Orta hipoglisemi geçiren diyabetli bireye ise öncelikle ağız yoluyla 20 g karbonhidrat verilmeli, 15 dakika sonra kan şekeri ölçülerek kontrol edilmelidir. Eğer ölçüm sonucunda kan şekeri 80<mg/dl ise 15 g daha karbonhidrat verilmelidir.

2. Çiğneme & yutma fonksiyonları bozulmuş, bilinci kapalı diyabetli bireylerde hipoglisemi tedavisi

Bu durumda hastanede doktor kontrolünde parenteral tedavi uygulanmalıdır.
Tip 1 diyabetli hastalarda ağır hipoglisemi durumunda yakınları tarafından ilk müdahale olarak yapılan glukagon enjeksiyonu hayat kurtarıcı olabilir. Ancak bu durumun geçici olduğu ve hemen hastanede tedavisinin yapılması gerektiği unutulmamalıdır.

Hipoglisemi hakkında daha detaylı bilgi için Hipoglisemi Belirtileri, Teşhisi ve Tedavisi makalemize göz atabilirsiniz.

Diyabetin akut komplikasyonlarından hipoglisemiyi öğrendik, diğer akut komplikasyonlar için aşağıdaki sayfaları ziyaret edebilirsiniz.